Piotrowice Świdnickie

Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego

W środkowej części wsi, na sztucznie usypanym kopcu, ograniczonym murem z kamienia łamanego o wzmocnieniach przyporowych stoi kościół rzymsko - katolicki pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego. Świątynia wzniesiona w połowie XIII wieku w stylu późno romańskim - wczesno gotyckim jest filą parafii w Pastuchowie. Dokładne daty rozpoczęcia, zakończenia oraz konsekracji nie są znane. W źródłach wymienia się daty 1244 i 1266. Sądząc po poniższym tekście za bliższą prawdzie można uznać te pierwsza:"Proboszcz Herman musiał umrzeć przed lub w 1266 roku, ponieważ w dokumencie z 27 czerwca nazwany jest "ex morte felicis memoire", a zatem " świętej pamięci". Na jego następcę książę Henryk III wyznaczył GERHARDA, dotychczasowego proboszcza parafii w Piotrowicach Świdnickich, a kandydaturę tę zatwierdził biskup wrocławski Tomasz. GERHARD, choć pełnił de facto funkcję proboszcza, osadzony został w Świdnicy jako vicarius perpetuus, a zatem dożywotni wikary, czy też administrator parafii." Obecny kształt kościół uzyskał dopiero z końcem XIX wieku. Do najstarszych części budowli: nawy głównej, bocznej oraz prezbiterium około 1500 roku dobudowano wieże dzwonną i zakrystię. Znajdujący się na wieży dzwon, pochodzi z roku 1540. Z końcem XIX wieku dobudowano od północnej strony kruchtę - zwaną dziś przedsionkiem. W związku z przebudową empory organowej, zlikwidowano wcześniejsze wejście do kościoła. Prostokątna nawa główna i boczna pokryta stropem, prezbiterium nieco węższe przykryte 2-u przęsłowym sklepieniem krzyżowo - żebrowym. Za ołtarzem okno ostro łukowe z kamiennym maswerkiem, w którym wmontowany jest dwu częściowy witraż przedstawiający z prawej strony Chrystusa Ukrzyżowanego, z lewej strony - dwie postacie: św. Jadwigę Śląską i św. Antoniego Padewskiego. Mocno zniszczona z ubytkami lewa strona witrażu nie pozwala określić w/w postaci w sposób pewny. Okna ostrołukowe- bez dekoracyjne, kilkudziesięciu szybowe, oprawione w ołów. Same wnętrze kościółka ascetyczne. Znajdujące się w prezbiterium freski "winnej rośli" z końcem XX wieku zamalowano. Drewniana empora organowa z XVIII - wieczną polichromią w wyniku przebudowy częściowo przesunięta z końcem XIX wieku. Organy skromne w wystroju świdnickiej firmy " Schlag und Söhne" z roku 1866- lub później. Neogotycka drewniana ambon z polichromowanymi figurami czterech ewangelistów (XIX wiek), z tego samego okresu pochodzą ubogie aparaty i paramenty kościelne. W ścianie południowej zamurowane pierwotne wejście do świątyni. W bocznej nawie cało postaciowe nagrobki małżeństwa rodu Świnków (z II poł. XVI wieku), a w prezbiterium płyty epitafijne, cało postaciowe rycerzy von GELLHORN. W kruchcie kościoła tablica marmurowa, poświęcona ks. Kanonikowi Edwardowi Golinczakowi - Proboszczowi parafii Pastuchów i fili Piotrowic Świdnickich z lat 1962 - 1995 (zmarł na emeryturze w 2000 roku).
Na zewnątrz kościoła 7 kamiennych płyt epitafijnych (wtórnie umiejscowionych - po prawej stronie wejścia do kościoła) członków rodzin rycerskich (miedzy innymi von Logu) oraz innych przedstawicieli rodów, które były właścicielami posiadłości "piotrowickich". Po lewej stronie wejścia do świątyni - duża tablica epitafijna ponad 2 metrowej wysokości pisana szwabachą. Dzwonnica (wieża) nakryta dachem namiotowym z blachy cynkowej. Zamiar (lata 60-te XX wieku) usunięcia "kura" z dachu dzwonnicy nie poparł PKZ, a jedyną zmianą od pierwotnego wyglądu było dodanie krzyża pośrodku szczytu namiotowego dachu. W I poł. XVI wiek - w okresie rozkwitu reformacji, ewangelicy przejęli kościół rzymsko - katolicki. Stan taki trwał do roku 1654, kiedy to kościół został zredukowany i zwrócony prawowitym właścicielom tzn. katolikom. Po II wojnie światowej kościół remontowano w 1961, 1967, 1976 oraz na początkach XXI wieku. Jako pierwszych fundatorów i mecenasów kościoła p. w. Podwyższenia Krzyża Świętego wskazuje się Ród Świnków, który wymieniany jest także w okresie rozbudowy w XVI wieku. Nie można zaprzeczyć, że pozostałe rody, które były właścicielami Piotrowic Świdnickich nie łożyły na utrzymanie kościoła. W roku 1677 odnotowane jest nazwisko Carla von Zedlitz w związku z patronatem nad kościołem rzymsko - katolickim, a tablica (po lewej stronie wejścia) sięga roku 1700. Monografie o Piotrowicach Świdnickich w języku niemieckim, potwierdzają szczodrość właścicieli wsi na rzecz kościoła.
W roku 1785 kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Piotrowicach Świdnickich wymieniany jest jako "filia" parafii w Śmiałowicach, a 40 lat później tzn. w roku 1825 wskazywana jest jako "parafia ze znacznymi dobrami". Dobra te, to: kościół parafialny z plebanią plus 54 morgi pól,14 mórg łąk i 10 morgów lasu. W kryptach kościelnych pochowani są przedstawiciele prawie wszystkich rodów władających wsią. Tu swój grób mają Świnkowie, Feldmarszałek von Buddenbrock i jego żona Beate- Abigaile. Za czasów niemieckich groby (krypty) obu wymienionych rodów zostały okradzione i zbezczeszczone. Kościół piotrowicki okradziony został także w 1932 roku. Proboszcz z owego czasu obchodził Jubileusz kapłaństwa. Nocą w dniu obchodów jubileuszowych, złodzieje weszli do kościoła przez okno w zakrystii. Łupem padły: birety, kryzki i sutanki należące do ministrantów. Skradziono także niskiej wartości naczynie liturgiczne. Musiał mieć złe przeczucia Świętobliwy Jubilat, gdyż wszystkie otrzymane dary (cenne paramenty i naczynia) przechowywał tej nocy w szkole naprzeciwko kościoła. Ołtarz kościoła p. w. Podwyższenia Krzyża Św. do końca lat 40-tych składał się ze skromnego kamiennego antepedium i mensy. Nastawa ołtarza to dzieło Pana Stanisława Augustyna. Pan Stanisław do montażu nastawy wykorzystał fragmenty prospektu organowego (ozdobna obudowa) rozbieranego kościoła ewangelickiego. Ten przypadek można uznać jako ekumeniczny łącznik wyznawców katolicyzmu i protestantyzmu. Napisy i częściową konserwacje XIV-u stacji Drogi Krzyżowej wykonał były mieszkaniec Piotrowic ( niestety jego nazwisko i imię nie zostało zapamiętane ), który w początkach lat 50-tych XX wieku opuścił Piotrowice Świdnickie. Z pobieżnych oględzin wynika, że ołtarz tzn. podstawa i mensa stanowią jednolity blok kamienny. Antepedium ołtarza skromne, w wystroju z tkaniny koloru szkarłatnego, częściowo z drewna. Tył bloku kamiennego ołtarza wskazuje na wcześniejsza nastawę lub nie dość staranną obróbkę kamieniarską. Naścienne malowidła w prezbiterium kościoła zamalowane podczas ostatniego odnawiania wnętrza, były dziełem niemieckiej artystki z XIX wieku. Odkryte w tymże czasie najstarsze freski na ścianach kościoła w pobliżu ambony, z braku funduszy zostały przez Niemców zabezpieczone (nałożono nowe tynki zabezpieczające).

• Tekst pochodzi ze strony Piotrowice Świdnickie

Wyciąg z inwentaryzacji hrabiego Hoverdena

• 1500. Lybetall, Anna, geb.
• 1553. Logau,Anna und Magdalena v., Kinder.
• 1560. Logau, Matthes v. und Frau geb. Seidlitz.
• 1563. Logau, Susanne v., Mädchen.
• 1571. Reibnitz, Jorge v. Piterwitz u. Bersdorf

Opis w opracowaniu Hansa Lutscha

• Grabsteine mit den Flachbildern der Verstorbenen:
  1) * * für einen Ritter und
  2) für seine Hausfrau, aus der Familie Schweinichen, innerhalb eines trefflichen Architekturgerüstes in Frührenaissanceformen stehend, - in einem Anbau.
  3) für den Ritter Jorge Reibnitz von Piterwitz † 1571
  4) - 6) drei Kindergrabsteine, im Fußboden liegend.
• Epitaph aus Holz für zwei Kindlein Herrn Mattes von Logau, † † 1553 und 1558. Grundform. Mittelfeld mit einer Darstellung nach Marc. X 16, auf Holz gemalt.
• Grabstein aus dem Anfange des XVI. Jahrhunderts (Anna Lybealt; † 1500); auf der Mittelfläche befand sich früher eine Bronze-Einlage, die Figur der Verstorbenen darstellend, deren Umrisse erhalten sind. Auch die Buchstaben der Umschrift bestanden wohl aus Bronze.

Płyta nagrobna Jorge von Reibnitz † 1571

Płyta nagrobna Jorge vpn Reibnitz z Piotrowic Świdnickich i Targoszyna, zmarłego w 1571 roku. Wokół postaci zmarłego cztery herby rodzinne. po stronie ojczystej rodzin von Reibnitz i von Seidlitz a po stronie macierzystej von Lest oraz von Czettritz.

Cmentarz

Fragment cmentarza z resztkami nagrobków i płyt nagrobnych oraz epitafiów.

Nagrobek Christiane Neugebauer † 1844

Nagrobek Christiane Eleonore Neugebauer zd. Trautmann, urodzonej 28 kwietnia 1763 roku w Brodziszowie koło Ząbkowic Śląskich a zmarłej 6 grudnia 1844 roku.

Nagrobek Friedricha Biedermanna i jego żony Eleonore

Nagrobek Friedricha Gotthelfa Biedermanna, tutejszego pastora od 1808 roku, urodzonego 29 października 1772 roku w Strzelinie a zmarłego 25 kwietnia 1852 roku oraz jego zony Eleonore Biedermann zd. Neugebauer, urodzonej 21 czerwca 1789 roku w Brodziszowie koło Ząbkowic Śląskich a zmarłej 26 października 1842 roku.

Epitafium Marii Vetzner † 1698

Epitafium Marii Vetzner zd. Teuber, żony Johanna Georga Vetznera, urodzonej 7 grudnia 1676 roku w Żółkiewce koło Świdnicy a zmarłej 12 sierpnia 1698 roku.

Płyty nagrobne

Płyty nagrobne zmarłych z rodziny von Logau leżące oparte o ścianę. Pomimo iż niektóre są uszkodzone, szkoda że zasłonięte są przez zielska, które należałoby wykarczować.

Płyta nagrobna niemowlęcia † 1544

Płyta nagrobna niemowlęcia z nieustalonym herbem rodzinnym, które zmarło w 1544 roku.

Płyta nagrobna N/N osoby

Płyta nagrobna NN osoby, prawdopodobnie z pierwszej połowy XVI wieku.

Płyta nagrobna córki Anny von Logau † 1560

Płyta nagrobna córki Anny von Logau zd. von Seidlitz oraz Matesa von Logau, zmarłej 22 lipca 1560 roku. Wokół postaci zmarłej cztery herby. Po stronie ojczystej von Logau i nierozpoznany a po stronie macierzystej von Seidlitz oraz von Reibnitz.

Płyta nagrobna córki Anny von Logau

Płyta nagrobna córki Anny von Logau zd. von Seidlitz oraz Matesa von Logau. Inskrypcja bardzo nieczytelna i niemożliwa do odczytania. Wokół postaci zmarłej cztery herby. Po stronie ojczystej von Logau i nierozpoznany a po stronie macierzystej von Seidlitz oraz von Reibnitz.